الیاس  کفاش پور

الیاس کفاش پور

(http:// www.elpro.blogsky.com) پنجره ای به روی محققین و پژوهشگران
الیاس  کفاش پور

الیاس کفاش پور

(http:// www.elpro.blogsky.com) پنجره ای به روی محققین و پژوهشگران

طرح تحقیق یا پروپوزال

                                                       فصل اوّل تحقیق

----فصل اوّل تحقیق همان طرح تحقیق یا پروپوزال است که شامل مطالبی به شرح ذیل است : 
     فصل  اول ) طرح تحقیق اساسی ترین و مشکل ترین مرحله تحقیق می باشد و محقق قبل از آنکه به انجام تحقیق مبادرت نماید باید این فصل را تنظیم و به نظر استاد برساند .  
 قسمت های فصل اول :

1-    عنوان تحقیق

 

2- مقدمه یا تاریخچه مختصری از موضوع تحقیق

    در این قسمت محقق به مطالب مختصری از نظرات و تحقیقات مربوط به موضوع یا مشکلات حل نشده دراین حوزه و همچنین با توجه و علاقه جامعه به این موضوع اشاره می کند و با ارائه این پیش آگهی زمینه ای برای درک بهتر از مطالب مندرج در طرح برای خواننده ایجاد می شود و به  ویژه از این طریق هدف های تحقیق توجیه می گردد.

3- بیان مسئله تحقیق

 
       در تعریف موضوع تحقیق به روشنی مشکل اساسی یعنی موضوع مورد علاقه یا احتیاج احساس شده خود را برای آگاهی درموردی  ویژه با تأکید بر تعریف و تعیین متغیرهای  بازیگر در حوزه تحقیق بیان می دارد به عبارت دیگر محقق ضمن افشای  نیاز خود برای آگاهی از موضوعی خاص آن رابا بیانی روشن توجیه و توصیف می نماید و عوامل موجود در موقعیت را تعریف و تعیین می کند . وظیفه محقق در این قسمت ارائه مطالبی است تا بدان وسیله گروه آموزشی و یا پژوهشی تصمیم گیرنده جهت پذیرش موضوع تحقیق را متقاعد سازد که موضوع انتخاب شده از اهمیت و کفایت لازم برای انجام تحقیق برخوردار است . بدنبال پیدا کردن مساله و تدوین پرسش تحقیق لازم است تا به شکلی جزیی تر در مورد  مساله و خصوصیات آن و مشکلات ناشی از وجود آن در جامعه اظهار نظر کرد . این بیانات باید بر اساس دانستنی ها ی موجود در منابع علمی نسبت به مساله شکل داده شود و هرچه  استنادها به این منابع در این قسمت بیشتر صورت پذیرد پذیرش سهل تر برای تحقیق را نزد تصمیم گیرندگان به دنبال خواهد داشت .دراین زمینه می توان مواردزیررا مدنظرقرارداد توصیف دقیق مسأله .-نحوه بروز یا وقوع .-وسعت و شدت مساله و عوارض ناشی از آن جامعه و عوامل دخیل در بروز مسأله .- نحوه برخورد فعلی با مسأله .- آنچه در مورد راه حل مسأله می اندیشد . فوائد پژوهش و نتایجی که از حل مشکل انتظار می رود .  
 

4- اهمیت و ضرورت انجام تحقیق

 
    محقق اهمیت و ضرورت انجام تحقیق را به طور روشن مطرح می نماید که چرا و به چه دلیل مستندی قصد انجام این تحقیق را دارد .محقق باید این امر را بوضوح بیان نماید که انجام این تحقیق به کشف چه حقایق دانش نو و یا حل کدام مسئله خواهد پرداخت .

5- اهداف تحقیق

 
   بدنبال نوشتن قسمت بیان مسئله تحقیق لازم است تا اهداف تحقیق را برشماریم . ابتدا باید به این سؤال پاسخ دهیم که هدف چیست ؟ به تعبیر دیگر باید مشخص نمائیم که انتظار داریم از این مطالعه به چه نتایجی دست پیدا کنیم . در تعریف هدف گفته اند :"هدف نقطه ای است که محقق قصد رسیدن بدان را دارد تا در آنجا به داوری  بپردازد ." چنانچه اهداف یک تحقیق بخوبی نوشته شود محقق در می یابد که نیاز به چه نوع اطلاعاتی دارد و از چه راههایی باید به جستجوی آنها بپردازد و این خود راه گشای نحوه انجام تحقیق نیز خواهد بود .  
 
     در تقسیم بندی اهداف تحقیق معمولاً " بدین گونه عمل می شود :  
     اول "هدف کلی " که منظور همان موضوع تحقیق است که قصد مشخص نمودن آن را داریم و به عبارتی آنچه در پایان مطالعه قصد رسیدن بدان را داریم "هدف کلی" معمولاً در یک جمله قابل فهم صریح و رسا و مختصر بیان می شود که برای خواننده گویا و قابل فهم است .  
     در گونه دو م " اهداف جزئی یا اختصاصی " تحقیق بیان می شود . این اهداف از تقسیم یا شکستن "هدف کلی " به اجزای کوچکتر به دست می آیند. اهداف جزئی راه رسیدن به " هدف کلی " را قدم به قدم مشخص می نماید . 
     تنظیم اهداف چنانچه به خوبی صورت بپذیرد بر متمرکز ساختن مطالعه به جنبه های اساسی آن و جلوگیری کردن از جمع آوری اطلاعاتی که به آنها نیاز وجود ندارد تاکید می کند.

 

 

چرا نوشتن اهداف مهم است و چه خصوصیاتی  باید داشته باشند ؟  

          تنظیم اهداف  برای مطالعه تحقیقی باید بر اساس ملاک های  مشخص  

          صورت پذیرد که مهمترین آنها عبارتند از :   

          اهداف  قابل حصول باشند .-بدین شکل که مقصود ومنظور محقق رابطور کامل 

          برساند و توانایی سنجش موضوع را داشته باشد . 

          اهداف صریح و روشن بیان شوند .- هیچگونه ابهامی در هدف قابل قبول نیست باید مشخص شودکه دقیقاچه چیزی باید اندازه گیری شود.اهداف بایدقابل اندازه گیری  

        باشند .- تحقیق به روش علمی بر پایه اندازه گیری استوار است و بیان اهداف  

          در قالب های قابل اندازه گیری کار مطالعه را ساده تر می سازد-     

            توصیه می شود به هنگام تنظیم اهداف اختصاصی از الگو ی ویژه ای استفاده 

           نمائید :    

              هدف یا هدف هایی را برای تعیین نمودن ارزش کمی موضوع انتخاب کرده و 

             بنویسید .-هدف یا هدف هایی را برای روشنگری در مورد موضوع انتخاب کرده و   

               بنویسید .- هدف یا هدف هایی را برای تعیین علل احتمالی موضوع بنویسید .  

                   در مطالعات کاربردی پیشنهاد می شود که یک هدف کاربردی در زمینه نحوه بکار   

               گیری نتایج بنویسید .

نحوه         بیان اهداف موضوعی مهم در نوشتن طرح تحقیق است . اصول زیر می تواند بعنوان 

                    راهنما مورد استفاده قرار گیرند :    

                   اهداف را با استفاده از افعال عملی که برای اندازه گیری و سنجش 

                  مناسب هستند بیان نمائید . (افعال مناسب مانند: تعیین کردن مشخص نمودن  مقایسه کردن و افعال نامناسب مانند درک کردن   فهمیدن  اعتقاد داشتن و ...) 

                  اهداف واقع بینانه بیان شوند که تحت شرایط کاری بتوان به آنها دست یافت .- اهداف دقیقاً از آنچه مطالعه برا ی آن انجام می شود به صورت منطقی پیروی می کند . – اهداف به زبانی علمی   روشن  صریح   و دقیقاً آنچه تصمیم به انجام آن داریم   

                    مشخص شود.   

                   

6- فرضیه یا سؤالات تحقیق

 
          قدرت تصور در انسان  یکی از ویژگیهای مهم می باشد این قدرت به فرد امکان می دهد  تا در مورد موضوعات مختلف بیاندیشد  حدس بزند  تصویر ذهنی ایجاد کند و راه حل های مختلف پیشنهاد کند . در تحقیق به روش علمی که حول محور یک مسئله یا مشکل صورت می پذیرد از این قدرت تصور و حدس علمی یا پیش داوری دانست که بوسیله ی جمع آوری حقایقی که منجر به قبولی یا رد آن فرضیه می شود مورد آزمایش قرار می گیرد . به عبارت دیگر فرضیه را راه حل پیشنهادی محقق برای مسئله تحقیق و یا نتیجه تحقیق دانسته اند. گاهی اوقات از یک فرمول برای بیان فرضیه استفاده می شود  بدین شکل که :"اگرچنین و چنان رخ دهد چنین و چنان خواهد شد ."  این تعبیر ساده و روان به محقق امکان می دهد تا بتواند در جریان تدوین مسئله تحقیق خود ٰ‌فرضیه ای مناسب که به طور قطعی با کل پژوهش او در ارتباط خواهد بود بیان نماید . نکته با اهمیت در اینجا آن است که محقق باید دقت نماید که در جریان انجام تحقیق او صرفاً‌ قصد آزمایش فرضیه را دارد نه اثبات آن البته چنانچه در پایان تحقیق  نتایج حاکی از اثبات فرضیه او بود می تواند آن موضوع به شکل یک بحث علمی مورد عنایت قرار دهد . در هنگام بیان فرضیه محقق به بررسی روابط بین متغیرها می پردازد . به طور متداول این بیان به سه شکل صورت خواهد گرفت :-بررسی رابطه علت و معلولی بین دو یا چند متغیر – بررسی همبستگی و شدت آن بین دو یا چند متغیر – بررسی و مقایسه میزان تفاوت تأثیر دو یا چند متغیر 
  بر یک یا چند متغیر محقق برای تهیه فرضیه مناسب تحقیق عمدتاً از منابع علمی در اختیار خود کمک خواهد گرفت . یافته های علمی قبلی که در زمینه موضوع  تحقیق انجام گرفته است یکی از منابع اصلی برای تهیه فرضیه است .همچنین تجربیات شخصی فرد محقق می تواند نقش مهمی رادراین زمینه ایفانماید .گاهی اوقات فرضیه هایی مبتنی برخیال وبا مطالب غیرعلمی ٰ الهامات وپیشنهادات غیرعادی مطرح می شود که دربرخی مواردبه نتایج خوبی نیز نائل گردیده است .بیان یک فرضیه ممکن است به شکل مثبت  انجام شود که دران رابطه بین دو یا چند متغیر یا تفاوت بین آنها بصورت احتمالی وبه شکل خبری مثبت بیان شود. 
            گاهی فرضیه منکروجودرابطه بین متغیرها شده وآنرا به شکل جمله خبری منفی بیان می نماید.وممکن است درفرضیه موضوع به شکل ضمنی مطرح شود . 
           ملاکهای مختلفی برای یک فرضیه خوب برشمرده اند که مهمترین آنها عبارتنداز : 1-روشن،معین ومشخص باشد2- داشتن حدود مشخص ، کوتاه ومختصر3-قابلیت اندازه گیری داشتن  4- قابل فهم بودن ( تعریف منا سب وخوب ) 5- بیان براساس تئوریها ونظریه ها ی موجود 6- مرتبط بودن با عنوان تحقیق   
    فرضیه تحقیق رامی توان به دوصورت نوشت :الف) فرضیه یک دامنه :که جهت گیری محقّق رادرنوع تفاوت بیان می کند.  ب) فرضیه دو دامنه : که اختلاف را بدون در نظر گرفتن سمت و جهت آن بیان می کند . 
    لازم به ذکر است که مطالعات تحلیلی و تجربی به طور اصولی نیازمند به داشتن فرضیه هستند و این یک الزام منطقی است لیکن در مطالعاتی که صرفاً به صورت توصیفی انجام می شوند نیازی به داشتن فرضیه نیست بلکه در این گونه موارد از سوالات مهم برای تدوین آنچه باید مورد اندازه گیری قرار گیرد استفاده می نمائیم . فرضیه و سوالات مهم عمدتاً از اهداف تحقیق حاصل می شود بویژه در مورد سوالات مهم باید دقت نمود که با دقت در هدف نوشته شده باید سوالاتی را تهیه نمود که با پاسخ بدانها بتوانیم به هدف مورد نظر دست پیدا کنیم . بدیهی است در مورد تحقیقات تجربی و تحلیلی که معمولاً حول یک سوال مشخص و رسیدن به پاسخ آن انجام می شود .  
            فرضیه ما هم در همان مسیر و در پاسخ به سوال تحقیق تدوین خواهد شد . نکته حائز اهمیت در نوشتن سوالات مهم آن است که باید دقت نمائیم در حد ضرورت 
  را مطرح نمائیم و جزئیات سوالات باید در برگه پرسشنامه یا برگه مشاهده و یا برگه مصاحبه آورده شود .

 

7- روش انجام تحقیق

                 در این قسمت از طرح تحقیق محقق به اختصا ر امّا به روشنی از مسائل 

                  زیر سخن به میان می آورد .

الف)            الف) نوع روش تحقیق   

                 ب) جامعه آماری  

                 ج) نمونه آماری 

                 د) محیط پژوهش    

                 ه) ابزارجمع آوری اطلاعات    

                  خ) روشهای تحلیل آماری مورد استفاده خود

8- محدودیتهای پژوهشی

 

            محدودیتهای تحقیق آن دسته از عواملی هستند که در مسیر جمع آوری اطلاعات و کسب نتایج مطلوب مانع ایجاد میکند .  

   الف ) محدودیتهای در اختیار محقق      

 ب ) محدودیتهای خارج از اختیار تحقیق  

==========================================================

 

9- تعریف اصطلاحات و واژه ها

   از آنجا که بسیاری از واژه ها و اصطلاحات معانی گوناگونی دارند هر اصطلاح یا واژه ای که محقق در پژوهش خویش به کار می گیرد باید به صورت علمی تعریف گردد تا خواننده به روشنی هدف و مقصود پژوهشگر را از بکار گیری آن اصطلاح یا واژه دریابد .  

نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد